2022'de Kripto ve Mobil Ekosistem, Bölüm 2: Blockchain ve kripto, mobil ekosistem için ne anlama geliyor?

2022'de Kripto ve Mobil Ekosistem blog serimizin ilk bölümünde, kripto uygulamalarının kullanıcılar tarafından gittikçe daha çok benimsenmesinin önünü açan önemli gelişmeleri mercek altına almıştık. Kripto ve blockchain'i çevreleyen tüm ilgi ve heyecanı hesaba katarsak bu konu biraz zor olabilir. Blockchain, kripto para birimleri ve Web3: Bu terimler nereden geliyor ve bu teknolojiler mobil uygulamalar ve geliştiriciler için ne anlama geliyor?

Bu blog'da önemli konseptleri ve mobilin nasıl kripto ekosistemine açılan bir kapı olduğunun yanı sıra, kripto borsası uygulamalarını bekleyen zorluklara ve fırsatlara göz atacağız. Aynı zamanda Adjust gibi MMP'lerin, kripto ve fintech uygulamalarının kullanıcıların gözünde dijital varlıklar için favori uygulamalar hale gelmesindeki rolünü mercek altına alacağız.

Buzzword'ler, "hype" ve finansal spekülasyon bir yana, kripto ve Web3'ün altında yatan şey, yeni bir backend veri yapısı türüdür. Son birkaç yıldır, kriptonun teknik altyapısına dair en çok kullanılan sözcük “blockchain” oldu. Blockchain, merkezi olmayan, dağıtılmış (distributed) ve genellikle halka açık bir dijital muhasebe/kayıt defteri (ledger) türüdür. Bu, açık ve merkezi olmayan bir veritabanı olarak düşünülebilir. Blockchain'ler, kriptografi ile birbirine bağlı ("zincir") bir dizi kayıt ("blok") kullanır. Blockchain mimarisi, 2008 yılında yayınlanan Bitcoin whitepaper'ı ile popülerleşti. Distributed Ledger Technology (DLT), ayrıca blockchain dışındaki veri modellerini de saklamak için kullanılıyor. Bu terimler, verilerin depolanma şeklini ve yapısını ifade ediyor.

Bir blockchain'in devamlılığı,katılımcılardan oluşan bir konsensüs mekanizması ile ağın durumu üzerinde bir anlaşmaya varan bir ağ tarafından sürdürülür. Bu mekanizmalar, ağların saldırılara karşı nasıl korunduğu ve katılımcıların ağ için bir doğruluk durumu üzerinde nasıl anlaştıklarını belirler. En yaygın olarak kullanılan mekanizmalar, Bitcoin ağı ve şu anda Ethereum tarafından kullanıldığı şekliyle Proof of Work (PoW) ve akıllı sözleşme platformları tarafından yaygın olarak kullanılan Proof of Stake'dir (PoS). Bu ağlardaki token'lar, ağın fikir birliği mekanizması aracılığıyla güvence altına alınmasındaki rollerini yerine getirebilmeleri için katılımcılara dağıtılır.

Ethereum ile başlayarak bazı blockchain'ler, aynı zamanda akıllı sözleşme platformlarıdır. Bunu Bitcoin ağından (Bitcoin'in peer-to-peer işlemi için kullanılan ağ) farklı kılan nokta, blockchain'in sadece bir para birimi işlemi kaydından daha fazlası için kullanılmasıdır. Daha karmaşık bilgileri depolayabilir ve üzerinde anlaşmaya varılan koşullara dayalı olarak karmaşık işlemleri gerçekleştirebilen akıllı sözleşmeler yürütebilir. Bu platformlara bazen "Layer 1 networks" adı verilir ve Ethereum'a ek olarak Cardano, Solana, Avalanche, Luna, Tezos ve daha fazlası gibi projeleri içerir. Bu ağlar üzerinde geliştirilen uygulamalar, merkezi olmayan uygulamalar (decentralized applications, dApps) olarak anılır.

Kripto pazarlarına olan ilginin iti güçlerinden en büyüğü, bu ağlarda geliştirilen iki temel kullanım senaryosundan oluşuyor: merkezi olmayan finans (decentralized finance, DeFi) ve non-fungible token'lar (NFT'ler). DeFi, blockchain tabanlı kripto para birimleri kullanan kullanıcılara borçlanma, borç verme, türevler ve daha fazlası gibi merkezi olmayan finansal hizmetler sağlayan bir dizi uygulamaya verilen isimdir. NFT'leri bu serinin sonraki bölümünde daha detaylı olarak ele alacağız.

En geniş anlamıyla kripto para birimleri ve NFT'ler, dijital ledger'lar (blockchain gibi) üzerine inşa edilmiş ve güvenliği kriptografi ile sağlanmış, alınıp satılabilen dijital varlıklardır. Ancak bu basit tanımın ötesinde, kripto para birimleri büyük ölçüde değişkenlik gösterebilir ve para birimleri, menkul kıymetler ve emtialar gibi mevcut varlıklarla olan ilişkileri bir tartışma konusu olmaya devam ediyor. Bitcoin ve Ether gibi bazı kripto para birimleri, merkezi olmayan bir ağın işleyişinin ayrılmaz bir parçası olan varlıklardır, diğerleri ise mevcut akıllı sözleşme (smart contract) platformlarının üzerinde oluşturulur. Bunların en yaygın olarak kullanılanı Ethereum'dur.

Bitcoin'e bir spekülatif varlık olarak yatırım yapılmasının ve akıllı sözleşme platformlarının merkezi olmayan uygulamalar için kullanılmasının yanında, stablecoin'ler ve memecoin'ler de kullanıcılar arasında benimsenmeyi artıran bir kripto sınıfı olarak yer alıyor. Stablecoin'ler, yaygınlıkla ABD Doları olmak üzere gerçek dünyadaki bir finansal varlığa sabitlenmiş kripto para birimleridir. Tether veya USD Coin gibi coin'ler, bir banka hesabındaki varlıklar tarafından merkezi olarak düzenlenebilir, desteklenebilir veya DAI gibi algoritmik ve merkezi olmayan bir yapıda olabilir. USD Coin ihraççısı Circle, yakın zamanda 9 milyar dolarlık bir değere ulaşırken USDC, Visa ve Mastercard gibi ödeme ağları ile bir ödeme mutabakatı seçeneği olarak entegre edildi.

Doge ve Shiba Inu gibi memecoin'ler de artan popülerlikleri ile yüksek bir piyasa değerlerine ulaştı. Bir şaka olarak ortaya çıkan bu coin'ler hiçbir teknik yenilik ve faydaya sahip olmasa da, toplulukların ilgisi ve viral olmaları ile kripto alanına yeni kullanıcıları çekerek yüksek derecede ilgili takipçileri ile birlikte medyanın odağı haline geldiler.

Kullanıcıların DeFi uygulamalarını kullanma ve NFT satın alma isteğinin yanı sıra kripto para birimlerine spekülatif varlıklar olarak yatırım yapma veya özellikle gelişmekte olan pazarlarda bir ödeme ve tasarruf yöntemi olarak kullanma arzusu, 2020 ve 2021'de kriptonun benimsenmesinde önemli bir rol oynadı. Chainalysis Küresel Kripto Benimseme Endeksi, kripto benimsenme oranlarında 2021'in üçüncü çeyreğinde yıllık %881'in üzerinde bir yükseliş ve 2019'un üçüncü çeyreğinden bu yana %2300'ün üzerinde bir artış gösteriyor. Tabii ki mobil uygulamalar, bu dijital varlıklara erişimin gün geçtikçe yaygınlaşan en kolay yolu olmaya devam ediyor.

Mobil uygulamalar, kullanıcıların kripto para birimlerine erişmeleri ve kripto ekonomisine katılmaları açısından önemli bir araç haline geldi. Kripto uygulamalarının çoğu, kullanıcıların kripto para birimleri satın almasını, satmasını, transfer etmesini ve tutmasını sağlayan borsalara ait uygulamalarıdır. Bu uygulamaların birçoğu sadece kriptoya (Coinbase, CoinDCX, Binance, FTX ve crypto.com gibi) odaklanarak büyürken, hizmet yelpazelerine kripto satın alma işlevi ekleyen geleneksel fintech uygulamalarıyla (Robinhood, Square ve PayPal gibi) birlikte rekabet gün geçtikçe kızışıyor. Kripto ile ilgili diğer uygulamaların arasında portfolyo takibi için araçlar, blockchain tabanlı oyunlar (bu oyunlara serinin ilerleyen bölümlerinde değineceğiz), dijital varlıklara erişim sağlayan private key'leri depolayan ve kullanıcıların blockchain tabanlı dApp'lerli kullanmalarını sağlayan mobil cüzdanlar da yer alıyor.

Borsaların yanı sıra, BlockFi ve Celsius Network gibi uygulamalar kripto varlıklarını teminat olarak kullanarak borç verme ve ödünç alma gibi finansal hizmetler sunuyorlar. Kullanıcılar ve onlara sunulan değer için rekabet arttıkça ve büyük uygulamalar bu alandaki varlıklarını genişlettikçe kripto borsaları, finansal hizmet sağlayıcıları ve geleneksel fintech aracı kurumları arasındaki çizgi bulanıklaşmaya başlıyor.

Ancak, kullanıcılar kripto varlıklarını daha çok benimsedikçe yasal düzenlemelere dair bazı endişeler doğuyor. Dünyanın dört bir yanındaki finansal piyasaları düzenleyici kurumlar, kripto para birimlerinin nasıl sınıflandırılacağı ve bunlara erişimin nasıl düzenleneceği konusunda kararsızlık içinde. ABD'deki düzenleyici yasalar, Coinbase ve BlockFi gibi Amerikan merkezli kripto uygulamalarının kullanıma sunmaya hazırlandığı faiz getiren ürünler gibi hizmetlerini, menkul kıymetler olarak uygun şekilde kaydedilmediği gerekçesiyle rafa kaldırmaya zorladı. Küresel olarak sürekli gelişen bir düzenleyici ortam, kripto uygulama operasyonlarının ve ürünlerinin önemli bir yasal zemine oturmasını sağlayacaktır.

Kripto borsası uygulamaları, bazı finansal ürünlerin içinde bulunduğu belirsizliğe ek olarak mobil reklamcılıkla ilgili zorluklarla da karşılaşabilirler. 2017-2018 yıllarında kripto'da yaşanan boğa piyasasından ardından Google, Facebook, Twitter ve LinkedIn gibi büyük reklam platformları, bu alandaki dolandırıcılıkların artan sayısı nedeniyle kripto para birimiyle ilgili tüm reklamları yasakladı. Ancak endüstri olgunlaştıkça bu kısıtlamalar hafifledi ve kurallara uyan kripto reklamları artık bu ağların politikalarına uygun bir şekilde reklam verebiliyorlar.

Kripto uygulamalarının karşısında birçok zorluk olsa da, aynı zamanda kamu bilinci ve dijital varlıklara yatırım yapmak için kullanıcı talebinin 2021'de yüksek bir artış göstermesi de bu uygulamalar için çok büyük fırsatlar yaratıyor. Kullanıcılara dijital varlıklara erişim sağlayan uygulamalar arasındaki rekabet kızıştıkça, kripto ve fintech uygulamalarının kullanıcı kazanımı (UA) çalışmalarını en üst düzeye çıkarmaları, harcamalarını optimize etmeleri ve kurulumun öncesinden sonrasına ve daha da ötesine kadar kullanıcı yolculuğunun her aşamasını doğru bir şekilde ölçümlemeleri gerekecek. Adjust, mobil attribution, kampanya otomasyonu, veri gizliliği ve korumasını tek bir platformda birleştiriyor ve kripto uygulamalarının pazarlamacılarına tüm aşamalarda ihtiyaçları olan araçları sunuyor. Buradan bir demo isteyebilirsiniz.

Daha fazla bilgi için ve kripto uygulamalarının 2021'deki performansları, kullanıcı etkileşimlerinin hisse yatırımı uygulamaları ile karşılaştırmaları ve kripto uygulamalarının yüksek LTV'ye sahip kullanıcıları çekmek için UA çalışmalarını nasıl optimize edebileceklerine dair incelemelerimizi "Fintech'e Derin Bir Bakış: 2022'de Dijital Para Birimleri" raporumuzu çok yakında okuyabilirsiniz.